Word dasturini o rganish

Assalomu aleykum do’stlar.

Kompyuterni endi o’rganayotgan odam ham, kompyuterga o’rnatilgan dasturlarda oddiy matn yozishni bilishadi. Lekin, bu matnga turli rasmlar va jadvallar qo’shish, matnning yon tomon masofalarini o’zgartirish, nomer bilan yozish kabi funktsiyalarini qanday ishlatishni har kim ham bilavermaydi.

Bu funksiyalarni qanday ishlatishni bilish uchun esa, alohida bilimga ega bo’lish kerak bo’ladi. Aks holda bu funksiyalarni qidirib topish uchun, juda ko’p vaqt sarflashingiz aniq.

Men anchadan buyon Microsoft Office dasturlarida ishlab kelayapman va bugun sizlarga Wordda ishlash texnologiyasi bo’yicha o’zimning bilganlarimni o’rgatmoqchiman.

Ya bugun, Word va Google documentda jadvalni qanday qilish kerak, turli bo’limlarni qanday qo’shish va o’chirish kerak, enini almashtirish, ma’lumotlarni xonalarda to’g’ri joylashtirish va boshqa imkoniyatlari va bu dasturlarda ishlash asoslari, sirlarini o’rganamiz.

Shuni aytishim kerakki, Microsoft Office dasturi moliyaviy ishlarni bojarishda juda qo’l keladi, qayerlarda va qanday? Maqola davomida…

Word-da jadval tayyorlash: qadamba qadam qo’llanma

Word dasturini oching va yuqoridagi asosiy menyuga qarang. Bu yerdan bizga “Вставка” bo’limi kerak:

Men Office 365 versiyasidan foydalanaman, bu versiya 2016 yil versiyasidan hech qanday farq qilmaydi. Agar sizda ancha oldingi versiya bo’lsa ham farqi yo’q. Menyusi bir oz boshqacha bo’lishi mumkin, sizning vazifangiz “Вставка” yoki “Втавить” tugmasini topish.

Bu yerdan “Таблица” bo’limiga bosing. Yangi oyna ochiladi va siz bu yerdan quyidagi amallarni bajarishingiz mumkin:

• Bir marta bosish orqali 10×8 o’lchamli bo’sh xona tuza olasiz, bu xonachaning o’lchamini o’zgartirishingiz mumkin, qanday o’zgartirish haqida bir oz keyinroq gaplashamiz;
• Kerakli bo’lim va xonalarni tuzishingiz mumkin;
• Xohishingizga qarab xohlagan shaklni chizishingiz mumkin;
• Allaqachon yozilgan matnni jadvalga aylantirish;
• Word dasturining o’zida turib Excel dasturini ochib ishlash mumkin, agar sizga qulay bo’lsa, yoki, shunga o’rgangan bo’lsangiz;
• Dasturda ko’rsatilgan tayyor shablonlardan foydalanishingiz yoki, o’zingiz tuzishingiz mumkin.

Endi har bir bo’limni alohida ko’rib chiqamiz.

Oddiy jadvalni qanday tez tayyorlash mumkin

Eng oson yo’li – bu, menyuda tushadigan kichik xonachalardan belgilab olishdir. Tikka va tekis yotiq bo’lgan xonachalardan o’zingizga keragini belgilab olishingiz mumkin. Masalan, 3 ga 4 qilib belgilaydigan bo’lsak, 12 ta bir xil xonadan tashkil topgan jadvalga ega bo’lamiz.

Keyinchalik bu xonalarni kengaytirish yoki kichraytirish mumkin:

Ikkinchi oddiy yo’l

Yana menyuga boramiz va “Вставить таблицу…” bo’limiga bosamiz:

Sizga yangi oyna ochiladi va siz u yerdan jadvalning necha xonadan tashkil qilinishini va o’lchamlarini o’zgartirishingiz mumkin:

Jadvalni qo’limizda chizamiz

Menimcha bu eng qiyin yo’li, chunki bu usuldan aslida, eng murakkab jadvallarni tuzishda foydalaniladi.

Buning uchun menyudagi kerakli bo’limni tanlaymiz:

Endi qalam bilan ramka chizamiz va keyin, bo’laklarga bo’lib chiqasiz. Bu usulda xohlagan jadvalni chizish mumkin. Chizish jarayonida, asosiy menyuda “Макет” bo’limi ochiladi. Bu oynadan o’lchamlari bir xil bo’lgan xonalarni tezda tashkil qilish mumkin. Bu imkoniyatlarni maqola davomida tushunib olasiz…

Tayyor matnni jadvalga qanday aylantirish mumkin

Bu funksiya, tayyor jadvalni ma’lumot bilan to’ldirishni yoqtirmaydiganlar uchun, matnni tezda yozib, keyin uni jadvalga aylantirish imkonini beradi. Shuningdek bu usulni, qog’ozga yozilgan matnni kompyuterga kiritib, uni jadvalga aylantirishda ishlatish mumkin.

Barchasi to’g’ri yozilishi uchun, har bir katakchani quyidagi prinsiplar asosida yozing:

• Yangi qatordan;
• Nuqta-vergul bilan ajrating;
• Tabulyatsiya yorlig’i bilan, ya’ni klaviaturadagi Tab tugmachasini bosib;
• Siz tanlagan har qanday belgi orqali.

Asosiysi, chalkashmaslik va tartibni yuqoridan pastga va chapdan o’ngga, ya’ni, chiziqlar bo’ylab tanlangan ajratuvchi yordamida barcha ma’lumotlarni yozib olishlik. Ko’pincha men yangi ustun tarkibini “Enter” tugmachasini bosib yozaman, chalkashib ketmaslik va ma’lumotlar miqdorini boshqarish osonroq bo’ladi.

Keyin yozilgan matnni belgilaysiz va menyudan “Переобразовать в таблицу…” yozuviga bosasiz:

Ochilgan oynada matn uchun kerakli katakchalar miqdorini dasturning o’zi tanlab oladi. Keyin, katakchalarning kerakli enini dasturning o’zi belgilashini va so’zlarni qanday belgilar ajratib turishini belgilaysiz. Keyin esa, “OK” tugmasini bosasiz va tayyor to’ldirilgan jadvalga ega bo’lasiz:

Matn hujjatida, ya’ni Wordda turib Excel elektron jadvalini yaratamiz

Excel nimasi bilan qiziq? Word-da bo’lmagan, filtrlash imkoniyati va ma’lumotlarning qatorini tashkil qilish, sodda va murakkab hisoblar qilish, grafik chizish funksiyalari mavjud. Shuning uchun, agar bizga nimanidir hisoblab uni matnga kiritish kerak bo’lsa, biz menyuni ochamiz va kerakli bo’limga bosamiz:

Bizga, 10 ga 7 bo’lgan katakchali yangi oyna ochiladi. Bu oyna bilan ishlash Excelda ishlash metodikasiga o’xshab oddiy va oson:

Bu oynada siz, kerakli ma’lumotlarni o’zgartirib bo’lganingizdan keyin, oynadan tashqari joyga sichqonchani bir marta bosish orqali Worddagi matn ustida ishlashni davom ettirishingiz mumkin.

Bu oynadagi malumotlarni qayta o’zgartirish uchun esa, ma’lumot ustiga ikki marta bosish orqali yana oyna paydo bo’ladi va siz ma’lumotga o’zgartirish kiritishingiz mumkin.

Tayyor shablonlardan foydalanish

Wordda sizga kerak bo’lishi mumkin bo’lgan tayyor shablonlar mavud. Bulardan foydalanish uchun, menyudan “Экспресс-таблицы” bo’limiga bosamiz. Va bizga tayyor shablonlar oynasi ochiladi, xohlaganimizni tanlab ma’lumotlarimizni kiritishimiz mumkin:

Siz o’zingiz tayyorlagan jadvalni boshqa hujjatlarda ishlatish uchun, ushbu shablonlar safiga qo’shib qo’yishingiz mumkin. Turli hujatlarda bir xil jadval ishlatish kerak bo’lgan hollarda bu funksiya juda qo’l keladi.

O’zingizning jadvalingizni shablonlar safiga qo’shish uchun, jadvalni kerakli ma’lumotlaringiz bilan to’ldiring va uni belgilab, menyudagi “Экспресс-таблицы” bo’limi ustiga kursorni olib boring va ochilgan oynadan “Cохранить выделенный фрагмент в коллекцию экспресс-таблиц…” ga bosing va sizning jadval shablonlar safida saqlanib qoladi:

Jadvalni qanday tahrirlash mumkin

Jadvalni tuzganingizdan keyin, xohlagan paytingizda unga o’zgartirish kiritishingiz mumkin. Bu ishni amalga oshirish uchun, jadval ustiga bir marta bosing va menyudagi “Макет” yozuvi ustiga bosing. Paydo bo’lgan menyudan xohlagan o’zgartirishni kiritishingiz mumkin:

Alohida elementlar qanday qo’shiladi va o’chiriladi

Bu eng kerakli bo’lgan funksiyalardan biridir. Kursorni o’chirish kerak bo’lgan katakcha ustiga qo’ying va “Удалить” tugmasiga bosing.

Ochilgan oynadan, aynan nimani o’chirish kerakligini tanlang:

• Одну графу – Bitta ustun,
• Весь стобец – Butun ustun,
• Строку – Bir qator
• Таблицу –

Katakchani o’chirayotganingizda, dastur sizga qaysi yo’l bilan o’chirishni taklif qiladi:

• Cдвигая данные влево или вверх; – ma’lumotlarni chapga yoki yuqoriga o’tkazish;
• Удаляя целиком строку или столбец – butun satr yoki ustunni o’chirish.

Agar siz birinchi yo’lni tanlasangiz, belgilangan qator yoki ustun boshqalariga qaraganda bitta ustunga kamayadi. Amaliyotda manabunday ko’rinishda bo’ladi:

Alohida bitta katakcha qo’shib bo’lmaydi. Kursor turgan joydan bir qator yuqoriga yoki pastga va ustundan chapga yoki o’ngga siljish orqali qo’shiladi.

Eslatma: Bir nechta satr qo’shish uchun, gorizontal yoki vertikal ravishda, shuncha katakcha belgilang.

Boshqa sozlamalar

Bulardan tashqari siz, quyidagi sozlamalarni amalga oshirishingiz mumkin:

• Belgilangan katakchalarni birlashtirish yoki ajratish, yoki, jadvalning bir qismini ikkinchi qismidan ajratish
• Qator va ustunlarning enini va balandligini sozlash
• Matnni katakchaning bir tarafiga yoki o’rtasiga joylashtirish
• Parol yozish
• Tarkibga matematik formulalarni qo’llash yoki, bo’limlarni saralash.

Barcha sozlamalar ko’z oldingizda, barchasini eksperiment qilib, tajribangizni oshirishingiz mumkin:

Bundan tashqari, jadvalning o’rinlarini almashtirishingiz mumkin. Buning uchun sichqonchani jadval ustiga olib boring va chap tomon yuqorisida joylashgan + belgisidan sudrab, istagan joyga qo’yishingiz mumkin. Boshqa yo’li: kerakli obektni belgilang va klaviaturadan “Ctrl + X” ga bosing va kursorni kerakli joyga qo’yib “Ctrl + V” ga bosing:

Tashqi ko’rinishini qanday o’zgartirish mumkin

Siz nafaqat element va jadvalni butunligicha tahrirlashingiz mumkin, balki, tashqi ko’rinishini ham o’zgartirishingiz mumkin. Buning uchun obekt ustiga bosing va menyudan “Конструктор таблиц” menyusiga o’ting:

Bu yerda siz:

• Yuqoridagi rasmda ko’rsatilgan shablonlardan foydalanishingiz mumkin
• Xohlagan rangga bo’yashingiz mumkin
• Tashqi ko’rinish chegaralarini o’zgartirishingiz, ularni qo’shish va o’chirishingiz mumkin.

Bu sozlamalar orqali hujjatni chiroyli ko’rinishga va o’qish juda qulay bo’lgan holatga keltirish mumkin.

Google Documentda jadval qanday tuziladi

Microsoft Wordga alternativ yana shunday dastur borligini bilarmidingiz? Ha shunday dastur mavjud. Bu, internetda saqlanadigan Google Documentdir. Googleda akkaunti bo’lgan har qanday shaxs bu dasturdan foydalanishi mumkin.

Asosiy qulayligi: turli kompyuterlardan turib, bir hujjat ustida ishlash va boshqa internet foydalanuvchilar bilan birga bir hujjat ustida ishlash yoki ko’rsatish imkoni borligi. Keyingi paytlarda, Wordga qaraganda, men ko’proq shu dasturdan foydalanaman. Sizga ham tavsiya qilaman, qulayliklari juda ko’p.

Bu yerda eng kerakli bo’lgan funksiyalari juda ko’p. Jadvalni tuzish uchun, yuqori panelda joylashgan “Вставка” tugmasiga bosib, “Таблица” bo’limidan kerakli qator va ustunlar sonini belgilaysiz:

Xulosa

Biz Wordda jadval qilishning bir nechita yo’llarini ko’rib chiqdik, jadvalni to’ldirish va tahrirlashni, aformit qilishni o’rgandingiz. Umid qilamanki, bu qo’llanma sizga yordam beradi. Agar muammo bo’lib qolsa, izohlarda bemalol so’rashingiz mumkin. Men yordam berishga harakat qilaman.

Maqolani zakladkaga olib qo’yishlaringizni tavsiya qilaman, chunki, bir marta o’qiganingiz bilan barchasini esingizda saqlay olmaysiz. Uzinterbiz.com saytining yangi maqolalariga obuda bo’ling.

Bu dastur haqidagi keyingi maqolalarimizda, bo’limlar, diagrammalar, fayllar va boshqa sirlari haqida gaplashamiz.

Biz bilan siz, turli dasturlar, xizmatlar, web saytlar, kompyuter, telefon va internet haqidagi turli sir asrorlarini o’rganasiz va chinakamiga foydalanishni boshlaysiz. Shunday ekan biz bilan birga bo’ling va fikr mulohazalaringizni komentariyalarda qoldiring!

O’qish va ishlaringizda barchangizga omad tilayman, xayr!

ni kiritamiz.

7. Diskdan jadvalni yuklash uchun Fayl buyruklar to`plamidan Otkrit’ bandani tanlaymiz. Fayllar ro`yxatidan kerakli faylni tanlab (xususan,) “sichkoncha”tugmasi bosiladi.

8. Oxirgi ustun formulasini beramiz, xususan, shu ustun birinchi satridan foydalanish uchun quyidagi formula o`rinli:

=(2* C4 = D4 * E4) *F4

         Kolgan satrlar uchun xam xuddi shu formulalar uchun joriy satr va ustun kesishuvidagi yacheykaning o`ng past burchagi “sichkoncha” ko`rsatkichi olib kelinib, chap tugmasi bosilgan xolda ko`chiriladi. Bu xolda formulalardagi yacheyka nomerlari avtomatik xolda o`zgaradi.

t/r	Bosiladigan joy	Yo`l narxi	Kunlar soni	Kunlik xarajat	Kishidarsoni	Jami xarajat
1.	Sank-Peterburg	98000	4	750	2	=(2*C4=D4*E4)*F4
2.	Samarkand	8600	4	250	6	=(2*C5+D5*E5)*F5
3.	Novosibirsk	108600	8	650	3	=(2*C6+D6*E6)*F6
4.	Parij	178000	6	1500	2	=(2*C7+D7*E7)*F7
5.	Moskva	95000	7	1000	3	=(2*C8+D8*E8)*F8

 

9. Natijada quyidagi jadvalni xosil kilamiz.

t/r	Boriladigan joy	Yo`l narxi	Kunlar soni	Kunlik xarajat	Kishilar soni	Jami xarajat
1.	Sank-Peterburg	98000	4	750	2	94000
2.	Samarkand	8600	4	250	6	11600
3.	Novosibirsk	108600	8	650	3	171840
4.	Parij	178000	6	1500	2	244200
5.	Moskva	95000	7	1000	3	928750

 

10. Natijaviy jadvalni chop qilish uchun Fayl buyruklar to`plamidan Pechat’ buyrug’ini beramiz.

11. Dastlabki  va  ustundagi ma`lumotlar  “sichkoncha” ko`rsatkichi orkali siljitib ajratiladi. So`ngra Vstavkamenyusining Diagramma bandi tanlanadi. Komp’yuterning Na etom liste so`roviga mos javob tanlanadi. Diagramma ko`rinishi master diagramm dan tanlanadi, so`ngra shag (prodoljit’) tugmasini bosish lozim.

12. Diagrammalarni (9 banddagi kabi) Fayl menyusining Pechat’ bandi orkali chop qilish mumkin.

1.    MS Excel dasturi qanday dastur.

2.    MS Excel dasturida jadvallar qanday hosil qilinadi.

3.    MS Excel dasturida ustun va qatorlar qanday qo`shiladi.

4.    MS Excel dasturida ustun va qatorlar qanday o`chiriladi.

5.    MS Excel dasturida yangi list hosil qilish qanday amalga oshiriladi.

6.    Diagrammalar qanday hosil qilinadi.

7.    Excel elektron jadvali nima va u qanday maqsadlarda ishlatiladi?

8.    Excel dasturini ishga tushirish va undan chiqish qanday amalga oshiriladi?

9.    Elektron jadvalning ustuni eni va satrining balandligi qanday amalga oshiriladi7

10. Excel dasturining matematik va statistik funktsiyalarini misollar bilan tushuntiring.

11. Excel elektron jadvaliga qaysi turdagi ma`lumotlar kiritiladi va ular qanday farqlanadi?

Variantlar

 1. Korxonaning xizmat safari xarajatlari.

	Boriladigan joy	Yul xaki	Kunlar soni	Kunlik xarajat	Kishilar soni
1.	Samarkand	1500	4	350	4
2.	Buxoro	1860	6	350	5
3.	Kiev	118600	12	480	4
4.	Moskva	117800	10	510	6
5.	London	285000	15	1050	5

 

2.Kollej xodimlari ish xakidan solik ajratish xisobi (sum xisobida)

T/r	Familya, ismi sharifi	Maoshi	15% daromad soligi	1%sugurta fondi	Ko`lga olishi
1.	Ergashev X.U.	16800
2.	Baratov N.A.	13600
3.	Meliev F.K.	14600
4.	Abdullaev A.S.	14200
5.	Odilov B.O.	16600
6.	Kodirov O.L.	14600
7.	Zokirov D.R.	13500
8.	Usmonov V.A	15400

 

3.Uy-joy kurilish tashkilotining maxsuloti tannarxini aniklash (ming so`m xisobida)

T/r	Ishlatilgan maxsulot	Tannarxi	18% solikka ajratma	Koldi
1.	Kum	1213,6
2.	sement	1214,3
3.	SHeben	1216,4
4.	Suv	248,9
5.	G’isht	1624,5
6.	Elektr energiyasi	27,6
7.	Ish xaki	14264,8
	Jami

4. Talabaning umumiy xarajatlari (so`m xisobida)

T/r	Xarajat maqsadi	1 kunlik xarajatlari	2 kunlik xarajatlari	% xisobida
1.	Ertalabki nonushta	300
2.	Tushlik	500
3.	Kechki ovkat	400
4.	Madaniy tadbir	300
	Jami

5. Kichik korxona maxsulotlarni sotishdan olgan daromadi (ming so`m xisobida)

T/r	Operatsiya mazmuni	1-kvartal	2-kvartal	3-kvartal	4-kvartal	Jami
1.	Maxsulot tannarx	1571,7	1763,6	1810,7	1809,6
2.	Yo`l xarajatlari	31,2	28,9	33,7	37,6
3.	Boshka xarajatlar	23,4	27,6	24,5	28,9
4.	Sotish baxosi	2538,7	2734,5	2675,2	3000,4

5. Foyda

Mavzu_:__Excel_dasturida_diagrammalar_va_filtrlar__bilan_ishlash.__Ishning_maqsadi’>Mavzu:  Excel dasturida diagrammalar va filtrlar

bilan ishlash.

Ishning maqsadi:  Excel dasturida qo’shimcha imkoniyatlaridan diagrammalar va filtrlar bilan ishlashni o`rganish.  

Nazariy qism.

Excelning asosiy imkoniyatlaridan yana biri diagrammalar qurishdir.

Diagrammalar jadval ko‘rinishdagi ma’lumotlarning grafik ko‘rinishdagi tasviridir. Inson ko‘zi sonli ma’lumotlardan ko‘ra, grafik va tasvirlarni yaxshiroq ko‘ra oladi. Aslida diagramma bizga hech narsa bermaydi. Lekin sonli ma’lumotlarni tushunish va tasavvur qilishda diagrammalarning roli beqiyosdir. Shuning uchun ham odatda Excelda barcha hisob-kitob ishlari bajarib bo‘lingandan so‘ng, boshlang‘ich qiymat va natijalar asosida diagrammalar quriladi.

Har xil masalalarni yechish jarayonida turli ma’lumotlar hosil bo‘ladi. Tabiiyki, bu ma’lumotlarning grafiklari ham turlicha bo‘ladi. Excelda juda ko‘p turdagi diagrammalarni yasash imkoni mavjud. Masalan, chiziqli, doira, gistogramma, yuza, halqa va boshqa ko‘rinishdagi diagrammalar. Bir masala uchun bu diagrammalarning barchasidan forydalanish o‘rinli emas. Misol uchun, guruh talabalarining fanlar bo‘yicha olgan ballarini yoki stipendiya miqdorlarini tasvirlash uchun diagrammalarning chiziqli (линейчатая), Gistogramma turlaridan, jahon mashina bozorida davlatlarning ulushlari yoki uyali aloqa kompaniyalarining abonentlar bo‘yicha ulushlarini tasvirlash uchun doira, xalqa turlaridan foydalanish maqsadga muvofiq bo‘ladi.

Diagramma hosil qilish uchun odatda avvalo kerakli maydon yoki maydonlar belgilab olinadi. So‘ngra Вставка menyusining Диаграмма yoki uskunalar panelidagi piktogrammasi bosiladi. Natijada diagramma hosil bo’ladi.

Namuna

1. C va F ustunlariga namunadagi ma’lumotlar kiriting.

2. Jadvalni bеlgilang va asboblar panеlidagi diagramma tugmasi

bosing.

3. Ochilgan oynadan diagramma turini tanlab, oyna quyidagi «Dalее»

tugmasi bosiladi.

4. Kеyingi oynadan to’g’ridan-to’g’ri «Dalее» tugmasini bosib o’tib kеtiladi.

5. Kеyingi ochilgan oynada “Diagrammaning nomi”, x va y o’qlarida nimalar

joylashganligi mos oynachalarga kiritiladi va oyna quyidagi «Gotovo»

tugmasi bosiladi. Shunda ekranda xuddi yuqoridagi rasmdagi singari

diagramma hosil bo’ladi.

6. Yangi listga o’ting.

7. O’qituvchilaringiz haqida ma’lumotni kiriting: B ustuniga

o’qituvchilar familiyasi, C ustuniga tug’ilgan yillari, D ustuniga qaysi

fandan dars bеrishlarini yozing.

8. Ro’yxatni bеlgilang. Mеnyudan Danno`е-Filtr-Avtofiltr banlarini

tanlang. Ro’yxat quyidagi holatga kеladi.

Agar shu ro’yxatdan faqat matеmatiklar ajratib olinishi kеrak bo’lsa, D

ustunidagi mutaxassislik so’zi yonidagi tugmachasi ustida sichqonchaning chap

tugmasi bosiladi, ochilgan ro’yxatdan matеmatika so’zi tanlanadi va yana

sichqonchaning chap tugmasi bosiladi. Ro’yxat quyidagi ko’rinishga kеladi:

Ro’yxatni yana oldingi qolatga qaytarish uchun yana shu tugmachani bosib

ochilgan ro’yxatdan “Vsyo” bandi tanlanadi. Boshqa ustundagi ma’lumotlarni

ham ayrim bеlgilari bo’yicha filtrlab ko’ring.

    Savol va topshiriqlar

1. Dasturning qo’shimcha imkoniyatlari haqida ma’lumot bering.

2.Guruh o’quvchilarining ro’yhatini kiriting.

3. Semestr baholarini joylashtiring.

4. Baholarga mos diagramma hosil qiling.

Mavzu:  Power Point dasturida slayd va taqdimotlar yaratish.

Ishning maqsadi:  POWER POINT dasturida taqdimotlar yaratish slayd rejimida ishlash va maxsus effektlar o`rnatishni o`rganish.  

Nazariy qism.

PowerPoint dasturini ishga tushirish. Bu dasto`rni ishga tushirishni WINDOWS ish stolidan  boshlash zarur. Ish stolidagi quyidagi buyruqlarni bajarish orqali dastur ishga tushiriladi:

«Pusk» — «Programmi» — «Microsoft PowerPoint»

 eslatma: yuqoridagi buyruqlarni bajarish sichqonchaning chap tugmasini bosish orqali amalga oshiriladi.

 · «Master avtosoderjaniya» (Avtomundarija ustasi) — ma`ro`zachi ismi, familiyasi,  mavzu nomi, taqdimot  turi, uslubi, rangli chizmasini kiritib, bir necha slayd­dan iborat bo`lgan tayyor taqdimotni chikaradi.

· «SHablon prezentatsii» (Taqdimot koliplari) — taqdimotni jixozlash turini tanlash va ularda ish olib borish imkonini beradi.

· «Pustuyu prezentatsiyu» (Bo`sh taqdimotni) — mustaqil ravishda  taqdimot to`zish imkonini beradi.

· «Otkrit’ prezentatsiyu» (Taqdimotlarni ochish) — komp’yuter xotirasida va diskda mavjud bo`lgan ko`rgazmali fayllarni ochadi.

 Xar bir foydalanuvchi  dasturda ish olib borishi uchun yuqoridagi bo`limlardan birini o`z maqsadiga kura tanlab oladi. Dastur ishini bo`sh taqdimotdan xam boshlash mumkin. Buning uchun sichqoncha ko`rsatkichi «Pustuyu prezentatsiyu» (Bo`sh taqdimotni) bo`limiga olib kelinadi va «OK»tugmasi bosiladi. Bunda quyidagi  muloqot darchasi xosil buladi .

Bu erda ko`rsatilgan xar bir slaydni tanlab olish imkoniyati bor. Buning uchun yunalish tugmalari yoki sichqonchadan foydalanish mumkin.

  Muloqot darchasidan kerakli xolat, masalan: «Pustoy slayd» (Bo`sh slayd) ko`rinishi tanlanadi va «OK» tugmachasi bosiladi.

Bu amallar bajarilgandan so`ng PowerPoint dasturining asosiy oynasi xosil buladi .U sarlavxalar katori, gorizontal menyu, uskunalar paneli («standart», «bichimlash» va rasmlar bilan ishlash), rejim (xolat) tugmachalari (slaydlar rejimi, strukturalar rejimi, saralash rejimi, namoyishlar rejimi) va ishchi maydonni o`z ichiga oladi.

PowerPoint ekranining  pastki chap burchagida ish rejimi va uning turlarini boshqaruvchi   tugmachalar (piktogrammalar) guruxi joylashgan. 

PowerPointdan chikish uchun «Fayl» menyusidan «Vixod» («CHikish») buyrug’i tanlanadi.

 Taqdimotlar  yaratish

YAngi  taqdimotni yaratishda PowerPoint  dasturining asosiy oynasidagi Gorizontal menyuning «Fayl»—«Soz­dat’» (Fayl—YAratish) buyruqlari ketma-ket bajariladi. Bu buyruqlar bajarilgandan so`ng «Sozdat’ prezentatsiyu»  (Prezentatsiya yaratish)  muloqot darchasi  kullanadi). Bu oynada quyidagi funktsiyalarni bajaruvchi buyruqlar mavjud:

1. «Obuie» (Umumiy) — yangi taqdimot yaratish qolipi;

2. «Dizayni prezentatsiy» (Taqdimot dizaynlari) — turli taqdimotlarining tasvir ranglari va koliplarini ko`rsatish, ya`ni, rang turi, xarflar ko`rinishi  va taqdimotning boshqa atributlarini aniqlash uchun Power- Pointning dizayn shablonini tanlashingiz mumkin.

3. «Prezentatsii» (Taqdimotlar) — bunda turli soxalarda ish olib borishga  muljallangan tayyor taqdimotlar ko`rinishlari keltirilgan.

Standart uskunalar panelidagi saqlash (piktogram­masi) tugmasi   bosiladi  yoki  gorizontal  menyudan «Fayl»—«Soxranit’» (Saqlash) buyruqlari beriladi. SHunda quyidagi muloqot darchasi xosil buladi va unda ketma-ket quyi­dagilar amalga oshiriladi.

1.  Saqlash uchun fayl nomi va papkasi ko`rsatiladi.

2. «Soxranit’» (Saqlash) tugmasi bosiladi.

 Slaydlar  rejimida ishlash

Bu rejimda yangi slayd yaratish, uning belgisini o`zgartirish, slayd matnini terish, taxrir qilish, slaydlarni guruxlash, rang sxemasini o`zgartirish xamda maxsus fon yaratish mumkin. · YAngi slayd yaratish uchun darchaning standart uskunalar panelidagi                  

· Slaydlarning bezash ishlarini   o`zgartirish uchun shu paneldagi

   Primenit’ oformlenie  (Jixozlash kullanilsin) tugmasi bosiladi.

 Slaydga matn kiritish va uni taxrir qilish  2  usulda amalga oshiriladi:

1) matn uchun ajratilgan maydonga sichqoncha ko`rsatkichi olib kelib bosiladi va kursor paydo bo`lgandan so`ng matn klaviatura orqali kiritiladi;

2) Sichqoncha ko`rsatkichi «A» tugma (piktogramma)siga olib kelinib bosiladi va kerakli soxaga matn kiritiladi.

· Slaydlarni kichraytirish uchun matn bloki tanlanadi yoki ob`ekt va tanlash markeri chegaralari tanlanadi.

· O`zgartirish kiritish uchun sichqonchaning o`ng tugmachasi bosiladi. ekranda yordamchi (kontekstli ) menyu xosil buladi . Menyudan kerakli rejim tanlab olinadi.

Slaydlarni   belgilash. Slaydlarni belgilashni kullab rasm, diagramma, jadval yoki Windowsning ixtiyoriy ob`ektini quyish ni muljallab slayd tanlash mumkin. Buning uchun «Fayl» menyusidan «Sozdat’» (YAratish)  buyrug’i tanlanadi. ekranda quyidagi darcha ochiladi .

Tavsiya kilinayotgan slaydlardan kerakli ko`rinishdagi slayd tanlanadi va tugmasi bosiladi.

  Maxsus effektlarni o`rnatish

Maxsus effektlarni o`rnatish deganda namoyishlarni bir slayddan boshqa slaydga utish tezliklari ketma-ketligi tushuniladi. Bu funktsiyani bajarish uchun PowerPoint dasturining «Perexod slayda» (Slaydning utishi) nomli muloqot darchasi bulib, u gorizontal menyudagi quyidagi buyruqlar orqali ishga tushiriladi.

«Pokaz slaydov» (Slaydlarni ko`rsatish) — «Perexod slayda» (Slaydning utishi).Bu buyruqlar bajarilgandan so`ng ekranda quyidagi oyna xosil buladi.

Bu oynada ish yuritish, ya`ni bir slayddan boshqa slayd­ga utish ikki xil usulda olib boriladi:

1. Sichqoncha tugmasini bosish orqali.Bunda oynaning chap pastki qismidagi «Prodvijenie» (Xarakatlanish) darchasidagi «po uelchku» oldiga belgi quyiladi.

2. Avtomatik ravishda (belgilangan vaktdan keyin). Buning uchun 1-usuldagi ish takrorlanadi.Fakat «Prodvijenie» (Xarakatlanish) darchasida «avtomaticheski posle» oldiga belgi quyiladi va uning tagida slaydlarning almashinish dakikasi kiritiladi.

Foydalanuvchi xoxishiga qarab namunaviy slaydga taqdimotning kolgan barcha slaydlarida paydo buluvchi matn yoki rasm kushishi mumkin. Bunda sarlavxalar quyish , sana, vakt xamda slayd raqami  maydonlari mavjud. Namunaviy slaydlar darchasiga gorizontal menyu orqali quyidagi buyruqlar orqali utiladi va kerakli namunalar tanlanib olinadi :

 «Vid» (Ko`rinish) — «Obrazets» (Namuna) — «Obrazets slaydov» (Slaydlar namunasi).

 YUqoridagi buyruqlar bajarilsa,  quyidagi ko`rinish xosil buladi :

 Ish bajarish  tartibi.

Kompyutermini ishga tayyorlash tartibi quyidagicha:

— stabilizator yoqiladi;

— printer kerak bulsa, u yoqiladi;

— monitor yoqiladi:

— protsessor yoqiladi.

    SHundan keyin ekranda tekshiruvchi maxsus programma natijalari, xamda operatsion sistemani ishga tushiruvchi programmalar `aqida maolumotlar chiqadi. operatsion sistema ishga tushgach, u komandalarni berishni taklif qiladi.

wINDOWS ish stolida «Pusk» — «Programmi» — «Microsoft Power Point»  dasturi ishga tushiring.

1. YAngi taqdimot yaratishda Gorizontal menyuning ishlating.

2. Taqdimot yaratish muloqot darchasida buyruqlar bilan tanishing.

3. YAratilgan taqdimotlarni saklang va taqdimotlarni taxrirlang.

4. Maxsus effekt o`rnating va muloqot darchasidan foydalaning.

5. Bir slayddan ikkinchi slaydga utishning xar xil usulidan foydalaning.

6. Ish bajarish tartibi haqida slayd tayyorlang.

7. Avtomatik ravishda slaydlarni almashtiring.

8. Bajarilgan ishlar buyicha xisobot yozing va taqdimot yarating.

    Savol va topshiriqlar

Do’stlaringiz bilan baham:

Reja:

1.Matnlar tayyorlash dasturi Wordda ishlash.

2.Word muharririni sozlash.

3.Matnni kiritish tahrirlash nusxa olish va qatorlarni formatlash

4.Matnni jadvallarni o’zaro o’rnatish va tahrirlash

5.Xulosa